نمایندگان مجلس 13شهریور مصوبه‌ای تصویب کردند تا سازمان تأمین اجتماعی به افراد با سابقه کمتر از 10سال مستمری بپردازد اما این مصوبه با مخالفت اعضای شورای نگهبان روبه‌رو شد. اعضای این شورا 2ایراد از مصوبه مجلس گرفته‌اند که عبارتند از؛ ماده واحده و تبصره یک آن چون به افزایش هزینه عمومی می‌انجامد و طریق تأمین هزینه جدید معلوم نشده است، بنابراین خلاف اصل 75قانون اساسی شناخته شد و نیز درخصوص تبصره 2ماده واحده، نظر به اینکه تبصره 3بند 3ماده 80قانون تأمین اجتماعی در تاریخ 86.11.20به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیده، لغو آن با توجه به نظر تفسیری این شورا خلاف اصل 112قانون اساسی شناخته شد. براساس این دو ایراد شورای نگهبان مصوبه را رد کرده است.
مصوبه مجلس چه بود؟
براساس طرحی که نمایندگان نوشته بودند افرادی که سابقه‌بیمه‌پردازی کمتر از 10سال داشتند و رابطه بیمه‌پردازی‌شان با این سازمان قطع شده بود را در شرایط مختلف تحت پوشش مستمری بازنشستگی تأمین اجتماعی قرار می‌داد. گروه نخست زنان 55ساله و مردان 60ساله‌ای که رابطه بیمه‌پردازی‌شان با تأمین اجتماعی قطع شده‌بود را مستحق دریافت مستمری بازنشستگی می‌دانست. این افراد می‌بایست اختلاف سابقه بیمه‌شان را تا 10سال به‌صورت یکجا به‌حساب تأمین اجتماعی واریز می‌کردند و سپس مستمری دریافت می‌کردند، کسانی که فوت می‌کردند نیز چنانچه سابقه بیمه پردازی کمتر از 10سال داشتند بازماندگانشان می‌توانستند با پرداخت تفاضل زمانی از مستمری بهره‌مند شوند. به همین ترتیب کسانی که ازکار‌افتاده می‌شدند نیز از این قانون بهره‌مند می‌شدند.
قانون موقت
قانون برقراری مستمری برای افراد60-55ساله با سابقه کمتر از 10سال تا سال گذشته اجرا می‌شد، به این ترتیب که هر سال نمایندگان مجلس در قانون بودجه اعتباری برای اجرای آن درنظر می‌گرفتند و تأمین اجتماعی با توجه به تأمین اعتبار ملزم به اجرای این قانون بود، بارمالی اجرای قانون را دولت برعهده می‌گرفت بنابراین تأمین اجتماعی هم به این رویه اعتراض نداشت.
زمان اجرای این قانون تا پایان سال 91بود و این قانون به نوعی به شکل موقت اجرا می‌شد. با پایان یافتن مهلت اجرای این قانون نمایندگان باز هم در قانون بودجه 92اعتباری برای این کار درنظر گرفتند اما شورای نگهبان آن را مغایر با قانون تشخیص داد و از نمایندگان خواست تا چنانچه می‌خواهند قانونی در این زمینه اجرا شود نسبت به تصویب قانون دائمی اقدام کنند. نمایندگان نیز بعد از دریافت نظر شورای نگهبان طرحی نوشته و در مجلس تصویب کردند اما به‌دلیل اینکه منابع مالی این طرح نامشخص بود مخالفت‌هایی را دربرداشت.
موافقان طرح
نمایندگان موافق این طرح معتقدند افرادی که سابقه بیمه پردازی کمتر از 10سال نزد سازمان تأمین اجتماعی دارند به نوعی از سوی این سازمان مورد اجحاف قرار می‌گیرند و باید راهکار قانونی برای دفاع از آنها ایجاد شود. حسن کامران دستجردی، نماینده اصفهان در این‌باره گفت: این افراد نیازمند حمایت و پشتیبانی هستند و از آنجا که سهمی از درآمدشان را نزد سازمان تأمین اجتماعی سپرده کرده‌اند، جا دارد تا این سازمان برای حمایت از آنها اقدام کند.
در ماده 21و 22قانون اساسی هم از دولت خواسته شده تا از کارگران و ازکارافتادگان حمایت کند؛ ضمن اینکه تا سال گذشته هم این کار با مصوبه سالانه مجلس انجام می‌شده، بنابراین جا داشته که به یک قانون دائمی تبدیل شود که بر همین اساس هم طرحی در مجلس نوشته و به تصویب نمایندگان رسید. حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز که از دیگر موافقان این طرح است توضیح داد:در حال حاضر سازمان تأمین اجتماعی از کسانی که کمتر از 10سال حق بیمه پرداخت کرده‌اند حمایت نمی‌کند و پولی که به‌عنوان حق بیمه نزد این سازمان پرداخت شده عملا به سازمان سرازیر می‌شود بی‌آنکه این سازمان در برابر فوت یا ازکارافتادگی بیمه پرداز مسئولیتی داشته باشد.
مخالفان طرح
رحمت‌الله حافظی، مدیرعامل سابق تأمین اجتماعی، از کسانی است که با این طرح مخالف است. او معتقد است: ایجاد این نوع تعهدها برای سازمان تأمین اجتماعی آینده این سازمان را با مخاطرات جدی روبه‌رو خواهد کرد. وی می‌گوید: تأمین اجتماعی یک سازمان بیمه‌ای است که باید براساس محاسبات بیمه‌ای کار کند، محاسبات بیمه‌ای به هیچ صورتی این نوع قانونگذاری را توجیه نمی‌کند و تأمین اجتماعی فقط و فقط براساس آنچه در قوانینش به تصویب رسیده پاسخگوی بیمه‌شدگانش است اما گروهی بر این باورند که وظایف حمایتی را نیز به این سازمان تحمیل کنند، اینکه همه افرادی که سابقه‌ای ولو بسیار کوتاه در بیمه پردازی دارند هنگامی که به سن 60-55سالگی برسند از این سازمان مستمری دریافت کنند با محاسبات بیمه‌ای همخوانی ندارد و عملا سبب سقوط این سازمان خواهد شد.
محمدرضا پورابراهیمی، دیگر نماینده مخالف، گفت: اجرای این طرح برای تأمین اجتماعی بارمالی به همراه دارد و تحمیل این بار به سازمان غیرمنطقی به‌نظر می‌رسد. اگر نمایندگان مجلس و یا دولت قصد دارند برنامه حمایتی برای گروهی از افراد تعریف کنند، بهتر است تا سازمان یا نهادی مخصوص برای انجام این کار تعریف کنند، وظیفه حمایت از گروه‌های آسیب پذیر ازجمله وظایف تأمین اجتماعی نیست.
طرح رد شد
طرح نمایندگان مجلس به‌دلیل مغایرت‌های قانونی از سوی شورای نگهبان رد شد، اما به‌نظر می‌رسد که سازمان تأمین اجتماعی حتی در میان نمایندگان هم تعریف درستی ندارد، این سازمان اگر چه سازمان بیمه‌ای است اما نمایندگان مجلس تلاش می‌کنند تا وظایف حمایتی دولت را بر آن تحمیل کنند و با این عنوان که لازم است تا از درماندگان جامعه حمایت شود، مسئولیت حمایتی دولت را به دوش تأمین اجتماعی بیندازند.
